Martha Graham – nhà tiên phong của múa đương đại

Martha Graham (sinh ngày 11 Tháng 5 năm 1894 – mất ngày 01 tháng 4 năm 1991) là một biên đạo múa người Mỹ . Bà được coi là một trong những nhà tiên phong hàng đầu của múa đương đại, có ảnh hưởng đến điệu nhảy có thể được so sánh ảnh hưởng của ông như của Stravinsky về âm nhạc, Picasso về nghệ thuật thị giác , hoặc Frank Lloyd Wright về kiến trúc.

Từ khi còn rất nhỏ, Graham đã yêu thích múa, và đã cống hiến cả đời mình cho nghệ thuật này. Graham học múa tại Los Angeles và năm 25 tuổi trở thành nghệ sĩ múa chuyên nghiệp. Ban đầu, bà lưu diễn vòng quanh nước Mỹ cùng cả đoàn, nhưng sau đó bà biểu diễn độc lập tại New York.Graham phát triển trường phái ballet riêng, múa với nhạc cổ điển và hiện đại, với phong cách đặc biệt giàu trí tưởng tượng. Vào năm 35 tuổi, bà thành lập đoàn múa riêng, thuê những nghệ sĩ hiện đại và các nhà soạn nhạc để thiết kế sân khấu, trang phục và nhạc cho các vở ballet của bà. Graham múa với những nét nhạc khác thường, bao gồm những giai điệu truyền thuyết Hy Lạp cổ và giai điệu về cuộc sống của người Indian châu Mỹ.

Năm 1925, Martha đã được mời dạy tại George Eastman, với Rouben Mamoulian là người đứng đầu của trường Kịch nghệ. Ngoài những buổi biểu diễn, họ cùng nhau sản xuất hai phim ngắn màu như là Sáo của Krishna, Eastman sinh viên. Mamoulian Eastman, ngay sau đó và Graham đã chọn ra đi, mặc dù bà đã được yêu cầu ở lại.

Năm 1926, Trung tâm Múa đương đại Martha Graham được thành lập. Một trong những học sinh của bà đã được thừa kế là Bethsabée de Rothschild, người đã trở thành bạn thân của bà. Khi Rothschild chuyển tới Israel và thành lập Công ty Batsheva Dance vào năm 1965, Graham đã trở thành giám đốc đầu tiên của công ty.

Năm 1936, Graham biên đạo tác phẩm “Chronicle” -“Biên niên” báo hiệu sự khởi đầu của một kỷ nguyên mới trong múa đương đại.

Năm 1938, Erick Hawkins là nam diễn viên đầu tiên tham gia vào công ty của bà. Năm sau, ông chính thức gia nhập đoàn múa, và trở thành diễn viên nam chính trong một số tác phẩm của Graham. Họ đã kết hôn vào năm 1948. Ông rời đoàn kịch của mình vào năm 1951 và họ ly dị vào năm 1954.

1-4-1958, The Martha Graham Company ra mắt vở ballet Clytemnestra – được coi là một kiệt tác thế kỷ 20 của Mỹ.

Phong cách sáng tạo tuyệt đối

Phong cách nhảy của Graham dựa trên sự chuyển động của cơ thể. Bà không ủng hộ “múa hiện đại” mà tôn sùng “múa đương đại”. Bà nghĩ rằng các khái niệm về “hiện đại” đã thay đổi liên tục và không chính xác. Graham không cho phép chụp ảnh hoặc quay phim các điệu nhảy của mình.

Bà tin rằng các buổi biểu diễn nên sống trên sân khấu và không chấp nhận các hình thức khác. Có một số ngoại lệ đáng quan tâm. Bà đã làm việc với nhiếp ảnh gia Imogen Cunningham trong những năm 30, và Barbara Morgan trong những năm 40.

Bà cho rằng những bức ảnh của họ là những hình ảnh hoàn chỉnh nhất ghi lại các điệu nhảy của bà. Bà vẫn nhảy vào những năm 60 nhưng không may rượu chính là thủ phạm khiến cơ thể bà suy giảm, những điệu nhảy không còn uyển chuyển nữa. Sau khi bị chỉ trích, bà đã giải nghệ không lâu sau đó. Trong cuốn tiểu sử của bà ghi lại, buổi biểu diễn cuối cùng của Graham là tối 25/5/1968.

Những người có may mắn được nhìn thấy trực tiếp các màn biểu diễn của bà cho rằng bà thực sự rực rỡ và tỏa sáng trên sân khấu. Mặc dù Graham còn là một nhà biên đạo múa xuất sắc, nhưng bà muốn được biết đến như là một vũ công. Sức khỏe của Graham sau này ngày một thuyên giảm vì rượu, bà qua đời vào ngày 1/4/1991.

Năm 1998, bà được tạp chí TIME tặng danh hiệu “Vũ công của thế kỷ”. Bà nằm trong danh sách “Những biểu tượng của thế kỷ” do tạp chí People bình chọn. Tổng thống Grerald R.Ford năm 1976 đã ưu ái gọi bà là “Một kho báu quốc gia”.Martha Graham Center of Contemporary Dance được thành lập vào năm 1926 là trường dạy múa đương đại lâu đời nhất tại Mỹ, hiện đang hoạt động tại 316 East 63rd Street, New York.

Martha Graham không ngừng sáng tác cho tới khi trút hơi thở cuối cùng, với tác phẩm cuối cùng còn đang dang dở là The Eyes of the Goddess năm 1991.

Tác phẩm Lamentation (Lời than khóc) được biên đạo năm 1930 là tác phẩm độc diễn nổi tiếng của Martha Graham, với những chuyển động lạ mắt, tập trung thể hiện cảm xúc bi thương, nỗi đau tột bậc căng tràn bao phủ bên dưới làn da.

Graham là một nghệ sĩ kiên cường, một biên đạo múa có những bước di chuyển đáng kinh ngạc. Bà đã phát minh ngôn ngữ chuyển động, và sử dụng chúng để bộc lộ niềm đam mê. Suốt 70 năm gắn bó với nghệ thuật múa, bà nhận được nhiều danh hiệu khác nhau, và vinh dự là vũ công đầu tiên biểu diễn tại Nhà Trắng, vũ công đầu tiên đi biểu diễn ở nước ngoài như là một đại sứ văn hóa, và Bà là người đầu tiên nhận được giải thưởng dành cho cá nhân cao nhất của Mỹ: Huân chương Tự do.

Bà nói: “I have spent all my life with dance and being a dancer. It’s permitting life to use you in a very intense way. Sometimes it is not pleasant. Sometimes it is fearful. But nevertheless it is inevitable.”(Tôi đã dành cả cuộc đời cho khiêu vũ và trở thành một vũ công. Đó là cho phép cuộc sống sử dụng bạn rất mãnh liệt. Đôi khi nó thật dễ chịu. Đôi khi thật đáng sợ. Nhưng điều đó đương nhiên không thể tránh khỏi)

( Nguồn Internet)